Παρέμβαση Συμπαράταξης Βοιωτών και άλλων φορέων με κριτική για το σχέδιο Νόμου για την προώθηση των ΑΠΕ

Η Συμπαράταξη Βοιωτών για το Περιβάλλον, κατέθεσε μαζί με άλλες συλλογικότητες και περιβαλλοντικούς φορείς, αναλυτική κριτική και προτάσεις στη διαβούλευση του ΥΠΕΚΑ για το νέο νομοσχέδιο με τίτλο: «Επιτάχυνση της ανάπτυξης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής»

Από τις αρχές του 2007, μας απασχόλησε έντονα η απειλή που κυοφορούνταν για τα δάση του νομού και ιδιαίτερα για τον ορεινό όγκο του Ελικώνα, από τη διαφαινόμενη υπερσυγκέντρωση αιολικών πάρκων, χωρίς σχεδιασμό, όρους και κανόνες για την χωροθέτησή τους και την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών και κοινωνικών επιπτώσεων.
Για το θέμα αυτό προσπαθήσαμε να ενημερώσουμε και να ευαισθητοποιήσουμε τόσο τους πολίτες των περιοχών μας, όσο και τους αιρετούς, προκειμένου να αναληφθούν οι αναγκαίες πρωτοβουλίες. Παράλληλα αναπτύξαμε επιχειρήματα και κριτική επί των Χωροταξικών Πλαισίων που εκπονήθηκαν απο το ΥΠΕΧΩΔΕ την προηγούμενη περίοδο.

Σήμερα είμαστε αντιμέτωποι με ένα σχέδιο νόμου, που εγείρει πλήθος αντιδράσεων απο την κοινωνία των πολιτών αλλά και απο ειδικούς και επιστήμονες. Όπως αναφέρουμε και στην κριτική μας, το ερώτημα που τίθεται απο την αρχή είναι κατά πόσο ανταποκρίνεται στο στόχο της "αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής" ή αν επιχειρεί μονομερώς να διευκολύνει τις μεγάλες επενδύσεις, ακόμη και σε βάρος της προστασίας του περιβάλλοντος.

Από την μελέτη του νομοσχεδίου, διαπιστώσαμε σημαντικές αδυναμίες και αντιφάσεις, όπως για παράδειγμα ότι ο στόχος που καλούμαστε να υπηρετήσουμε, θυσιάζοντας κρίσιμους περιβαλλοντικούς και παραγωγικούς πόρους, δεν προσδιορίζεται παρά μόνο ως ποσοστό επί άγνωστης μελλοντικής κατανάλωσης ενέργειας. Το γεγονός αυτό όχι μόνο δυσκολεύει την επίτευξη του στόχου αλλά καθιστά δυσδιάκριτο και το αποτέλεσμα της εξοικονόμησης των ορυκτών καυσίμων, εαν συνεχιστεί η υπερπαραγωγή και υπερκατανάλωση της ενέργειας, που αποτελεί πλέον εμπορεύσιμο αγαθό.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται σε ανακοίνωση του Δικτύου Αιγαίου: "είναι σαν να έχουμε έναν παχύσαρκο βουλιμικό και να του προτείνουμε χωρίς να κάνει δίαιτα να τρώει και ένα άπαχο γιαουρτάκι μετά το κοκορέτσι, για υγιεινή διατροφή".

Σε γενικές γραμμές, το σχέδιο νόμου εξαντλείται σε ρυθμίσεις για την εξασφάλιση της γρήγορης εξυπηρέτησης των επενδυτών, επιτρέποντας την εγκατάσταση βιομηχανικής κλίμακας πάρκων σε δάση, οικοσυστήματα, μοναδικά τοπία, ιστορικές περιοχές, γη υψηλής παραγωγικότητας. Στην πράξη αίρει κάθε περιορισμό για το σύνολο σχεδόν της χώρας: περιοχές προστασίας της φύσης, εθνικά πάρκα, προστατευόμενους φυσικούς σχηματισμούς, Ζώνες Ειδικής Προστασίας και Τόπους Κοινοτικής Σημασίας. Το σχέδιο νόμου εντάσσει στις ΑΠΕ ακόμη και μεγάλα υδροηλεκτρικά φραγμάτα ισχύος μέχρι 100 MW και ευνοεί τη δωρεάν διάθεση πολύτιμων φυσικών πόρων και τεράστιων εκτάσεων δημόσιας γης σε ιδιωτικές επενδύσεις που θα επιδοτηθούν αδρά απο τους καταναλωτές.

Για όλα τα παραπάνω, η "διαβούλευση" περιορίστηκε στη δυνατότητα υποβολής σχολίων μέσω του διαδικτύου, επί ένα περίπου μήνα από την ανακοίνωσή του. Παρόλα αυτά, η σοβαρότητα των προβλημάτων που δημιουργούνται, είχαν ως αποτέλεσμα την κατάθεση πλήθους σχολίων και κειμένων με ιδιαίτερα σοβαρές επισημάνσεις και προτάσεις.

Συνολικά, πιστεύουμε ότι το σχέδιο νόμου εξυπηρετεί μια συγκεκριμένη εκδοχή της λεγόμενης “πράσινης ανάπτυξης”, αυτήν που βλέπει τη διέξοδο από την οικονομική κρίση στην περαιτέρω συσσώρευση κεφαλαίου και όχι στην φιλοπεριβαλλοντική και κοινωνικά δίκαιη αναδιανομή του.
Στον επίλογο της κριτικής μας, σημειώνουμε ότι το νομοσχέδιο διέπεται από τη λογική της πριμοδότησης των μεγάλου μεγέθους ΑΠΕ και το συστηματικό προσανατολισμό στα αιολικά και φωτοβολταΐκά πάρκα, σε βάρος των αποκεντρωμένων διατάξεων και άλλων Ανανεώσιμων πηγών που βρίσκονται στο περιθώριο του ενδιαφέροντος του επενδυτικού κεφαλαίου. Αντίθετα, για την προστασία του περιβάλλοντος στο γεωμορφολογικά ιδιόμορφο ελληνικό τοπίο, πιο συμβατές προτείνουμε ότι είναι οι αποκεντρωμένες εγκαταστάσεις μικρότερου μεγέθους. Εγκαταστάσεις που θα ευνοούσαν και πρωτοβουλίες μικρών και μεσαίων αυτοπαραγωγών, αυτοδιοίκησης, συνεταιρισμών και αυτοδιαχειριζόμενων κοινοτήτων.
Στην κατεύθυνση της αειφορίας, της προώθησης της απασχόλησης, της μείωσης της εξάρτησης και της επιδείνωσης του (αρνητικού) εμπορικού ισοζυγίου θα ήταν σκόπιμο το σχέδιο νόμου να προέβλεπε ουσιαστικά μέτρα και κίνητρα για:
· την εξοικονόμηση ενέργειας που θα μπορούσε, σύμφωνα και με τις εκτιμήσεις ειδικών, να αποτελεί “το πιο σημαντικό, οικολογικά βέλτιστο, εγχώριο «κοίτασμα» ενέργειας της χώρας μας”
· την ανάπτυξη εγχώριας βιομηχανίας παραγωγής συστημάτων ΑΠΕ (κυρίως φωτοβολταΐκών και ανεμογεννητριών), που σήμερα είναι εξ’ ολοκλήρου εισαγόμενα
· την έρευνα και ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών ΑΠΕ
· την ανάπτυξη τεχνολογιών και συστημάτων αποθήκευσης της ενέργειας που παράγεται από ηλιακά και αιολικά συστήματα.
Κλείνοντας, επισημαίνουμε ότι η διαφύλαξη των οικοσυστημάτων και των φυσικών πόρων πρέπει να τεθεί σαν το βασικότερο μέσο για την προστασία του κλίματος και απαράβατος κανόνας για τη χωροθέτηση εγκαταστάσεων ΑΠΕ. Σε διαφορετική περίπτωση, εκτιμούμε ότι οι συνέπειες για το περιβάλλον, τις τοπικές κοινωνίες και την οικονομία θα είναι ανυπολόγιστες και ο στόχος για την “αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής” θα λειτουργήσει ως ευφημισμός για την προώθηση της κερδοσκοπίας και την επιδείνωση των περιβαλλοντικών και κλιματικών προβλημάτων.
Η παρέμβαση που συντάχθηκε αρχικά από ομάδα εργασίας της Συμπαράταξης, συνδιαμορφώθηκε και συνυπογράφεται απο τους:

· Αντιπυρηνικό παρατηρητήριο Μεσογείου
· Αρμονική ανάπτυξη Ξυλοκάστρου
· “Αρχιπέλαγος” – Ινστιτούτο θαλάσσιας και περιβαλλοντικής έρευνας Αιγαίου
· Διαδημοτικός οικολογικός σύλλογος κατά των ακτινοβολιών από τις νέες τεχνολογίες
· Διαρκής κίνηση Χαϊδαρίου
· Δίκτυο οικολογικών οργανώσεων Αιγαίου
· Ελληνική Ορνιθολογική εταιρία
· Ενεργοί πολίτες Εύβοιας
· Επιτροπή φορέων και κατοίκων Αγίας Άννας Βοιωτίας
· Εταιρεία εφαρμογών βιώσιμης ανάπτυξης “ΦΟΙΝΙΞ”
· Κίνηση πολιτών για την προστασία του Ευρυτανικού περιβάλλοντος
· Κίνηση πολιτών δήμου Θίσβης Βοιωτίας
· Κίνηση πολιτών Μεσαράς για το περιβάλλον
· Οικολογική κίνηση Αντίκυρας “Η ΑΡΤΕΜΙΣ”
· Οικολογικός πολιτιστικός σύλλογος (ΟΙΚΟ.ΠΟΛΙ.Σ.) Χαϊδαρίου
· Ομοσπονδία οικολογικών οργανώσεων Κορινθιακού κόλπου “Η ΑΛΚΥΩΝ”
· Πανελλαδική κίνηση ενάντια στην εκτροπή του Αχελώου
· Πανελλήνιος περιβαλλοντικός σύλλογος “ΠΑ.Κ.Ε.ΠΟ.”
· Περιβαλλοντική οργάνωση “Αχελώου ρους”
· Πολίτες της Αττικής για την ενέργεια
· Πολιτιστικός σύλλογος Ζωνιανών
· Πρωτοβουλία πολιτών Αιτωλοακαρνανίας για την ενέργεια
· Πρωτοβουλία πολιτών για την προστασία του Υμηττού
· Σύλλογος προστασίας Αράχθου
· Συμπαράταξη Βοιωτών για το περιβάλλον

Το πλήρες κείμενο που κατατέθηκε στη διαβούλευση

Mεταφορά: Δ. Σπανούδη