ΜΕΓΑΛΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΚΟΛΠΟΥ ΤΗΣ ΑΝΤΙΚΥΡΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΟΥ ΑΠΟ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΤΗΣ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ ΑΕ

Δύο ερωτήσεις προς τους Υπουργούς ΠΕΧΩΔΕ και ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ κατέθεσε σήμερα στη Βουλή ο Βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Περικλής Κοροβέσης με θέμα:
Οικολογική καταστροφή του κόλπου της Αντίκυρας και του Κορινθιακού από απόβλητα της ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ ΑΕ.

Παραθέτουμε την ερώτηση προς τον Υπουργό ΠΕΧΩΔΕ και θα σας ενημερώσουμε για τις απαντήσεις των Υπουργών.

Προς τον κ. Υπουργό ΠΕΧΩΔΕ

Θέμα: οικολογική καταστροφή του κόλπου της Αντίκυρας και του Κορινθιακού από απόβλητα της ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ ΑΕ

Επτακόσιες με οκτακόσιες χιλιάδες τόνοι ερυθράς ιλύος, στερεό υπόλειμμα της επεξεργασίας αλουμίνας και αλουμινίου, από την ΑΛΟΥΜΙΝIΟ ΑΕ (πρώην ΠΕΣΙΝΕ), εναποτίθενται κάθε χρόνο στον Κορινθιακό Κόλπο, 25 εκατομμύρια (!) τόνοι συνολικά τα τελευταία 45 χρόνια, με αποτέλεσμα το 12% του θαλάσσιου πυθμένα του Κορινθιακού κόλπου να έχει καλυφθεί από τα μέσα της δεκαετίας του ’90. Η ιλύς αυτή περιέχει στερεά κατάλοιπα βωξίτη, έχει υψηλή περιεκτικότητα σε βαρέα μέταλλα (κυρίως οξείδια σιδήρου, μολύβδου, τιτανίου, χρωμίου, νικελίου, κοβαλτίου) που δεν αποβάλλονται αλλά συσσωρεύονται στους ζωντανούς οργανισμούς, ενώ έχουν ανιχνευθεί εντός της ραδιενεργά στοιχεία όπως ουράνιο, ράδιο, θόριο. Έρευνες δεικνύουν ότι τα περιγραφέντα παραπάνω έχουν τοξική και καρκινογόνο δράση και προκαλούν διαταραχές στην ανάπτυξη, την αναπαραγωγή, τον μεταβολισμό, το ανοσοποιητικό σύστημα.
Επίσημα στοιχεία του ΥΠΕΧΩΔΕ θέλουν την ΑτΕ έναν από τους μεγαλύτερους παραγωγούς αέριων ρύπων στην Ελλάδα. Τον Σεπτέμβριο του 2008, ελέγχθηκε για πρώτη φορά από τους επιθεωρητές περιβάλλοντος και ανακοινώθηκε πρόστιμο 300.000 ευρώ για σωρεία σοβαρών περιβαλλοντικών παραβάσεων, αλλά δεν γνωρίζουμε αν συμμορφώθηκε ή εάν έχει επανελεγχθεί. Μέρος της λάσπης και κονιορτοποιημένος εισαγόμενος τροπικός βωξίτης αποτίθεται πλέον στη στεριά, με αποτέλεσμα τη δημιουργία νέφους σκόνης με μεγάλη ακτίνα διασποράς, που η εισπνοή της δημιουργεί άμεσο κίνδυνο για τη δημόσια υγεία.
Οι μέθοδοι αυτή απαλλαγής από τα απόβλητα, που σήμερα η επιστήμη και η εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία απορρίπτει, αδειοδοτήθηκαν το 1972 από τη Δ/νση Υγείας της Νομαρχίας Βοιωτίας, υπηρεσία που δεν είχε δικαίωμα της έκδοσης μιας τέτοιας άδειας, χωρίς σαφή αναφορά στην κόκκινη λάσπη, ενώ μέχρι σήμερα παραμένει αδιευκρίνιστο το καθεστώς με το οποίο η εταιρεία διαχειρίζεται την λάσπη. Η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Βοιωτίας, σύμφωνα με δημοσιεύματα του τύπου, έχει ενημερώσει το ΥΠΕΧΩΔΕ πως δεν έχει δώσει άδεια διάθεσης της ερυθράς ιλύος στη θάλασσα.
Η ΑτΕ όφειλε να έχει συμμορφωθεί με τους όρους της οδηγίας IPPC (οδηγία 2008/1/EΚ σχετικά με την ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης) έως τις 30 Οκτωβρίου 2007, κάτι που δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα. Αντίθετα, το ΥΠΕΧΩΔΕ ανακοίνωσε την έγκριση περιβαλλοντικών όρων (ΑΕΠΟ) την 25η Αυγούστου του 2008 με σοβαρές ελλείψεις. Η νέα ΑΕΠΟ προβλέπει ότι η ΑτΕ : α. θα συνεχίσει ως το 2011 να απορρίπτει την κόκκινη λάσπη χωρίς άδεια στην θάλασσα με σαφές χρονοδιάγραμμα για τη σταδιακή μείωση της απορριπτόμενης ποσότητας, β. θα αποθέτει και θα συνεχίσει να αποθέτει ολοένα και μεγαλύτερες ποσότητες στερεών αποβλήτων στην ξηρά (60% μέχρι τέλος του 2009 και 100% μέχρι το 2011), χωρίς να έχει εγκριθεί χώρος για τη διάθεση στην ξηρά των στερεών αποβλήτων. Δεν προβλέπει όμως, ως όφειλε, εφαρμογή των βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών και για την διαχείριση της λάσπης και τα θερμά νερά από τη νέα μονάδα ηλεκτροπαραγωγής ΣΗΘ, ενώ προβλέπει απλή χερσαία εναπόθεση της λάσπης, που θα οδηγήσει σύντομα στο σχηματισμό τοξικού βουνού και δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι η λάσπη ή μέρος αυτής δεν θα καταλήγει και πάλι στη θάλασσα.
Ομάδα επιστημόνων του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) διεξήγαγε, κατόπιν αιτήματος των περιβαλλοντικών οργανώσεων της περιοχής, σχετική έρευνα που αποδεικνύει α. το μέγεθος της υφιστάμενης περιβαλλοντικής καταστροφής, από την σημαντική επιβάρυνση σε ρύπους όπως το Θείο, ο Μόλυβδος και το Φθόριο, στα εδάφη μιας ευρύτατης περιοχής μέχρι τον Δήμο Λιβαδειάς, β. τρομακτικά μεγάλη επιβάρυνση σε Πολυκλυκικούς Αρωματικούς Υδρογονάνθρακες (ΠΑΥ), κυρίως στα θαλάσσια ιζήματα του κόλπου της Αντίκυρας και κατ’ επέκταση Κορινθιακού, μιας περίκλειστης θάλασσας. Οι παραπάνω ρύποι και οι ΠΑΥ είναι ανθρωπογενείς και προϊόντα πυρολυτικής προέλευσης, συνδέονται δε σαφέστατα και άμεσα με τις δραστηριότητες της ΑΛΟΥΜΙΝΟΝ ΑΕ. Το ΕΛΚΕΘΕ ενημέρωσε σχετικά τις αρμόδιες Κρατικές, Περιφερειακές και Νομαρχιακές υπηρεσίες από το Νοέμβριο του 2008, χωρίς ανταπόκριση μέχρι σήμερα.
Η εταιρεία ΑΛΟΥΜΙΝIΟΝ ΑΕ, προκειμένου να μην ζημιώνει με δεκάδες εκατομμύρια ετησίως τη ΔΕΗ και τους έλληνες καταναλωτές, αδειοδοτήθηκε και επιδοτήθηκε για την ίδρυση μονάδας ηλεκτροπαραγωγής και παραγωγής ατμού με φυσικό αέριο για ιδία χρήση, (ΣΗΘ 334MW) και δεσμεύθηκε για την κατάργηση του μαζούτ σαν καύσιμο για την παραγωγή ατμού. Η μονάδα ΣΗΘ 334 MW ολοκληρώθηκε το καλοκαίρι του 2007 και άρχισε να λειτουργεί δοκιμαστικά από το Πάσχα του επόμενου χρόνου, αφού πρώτα με υπουργική απόφαση μετατράπηκε η άδειά της έτσι ώστε να πωλεί το ρεύμα που παράγει, κάτι στο οποίο εναντιώθηκε με κινητοποιήσεις η ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ και το ΔΣ. Η μετατροπή αυτή, - από συνοδό έργο για την ΑLΟΥΜΙΝΙΟΝ Α.Ε., σε εμπορική μονάδα ηλεκτροπαραγωγής – εκτός από το οικονομικό σκάνδαλο- τροποποιεί τη χρήση της γης εντός της οποίας λειτουργεί η μονάδα, που απαλλοτριώθηκε από το ελληνικό δημόσιο αποκλειστικά για την κατασκευή εργοστασίου αλουμίνας και αλουμινίου μετατρέποντάς την σε ζώνη εγκατάστασης βιομηχανικών μονάδων.
Η λειτουργία της μονάδας ΣΗΘ- μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας - ισχύος 334MW, ξαναξεκίνησε εδώ και λίγο καιρό χωρίς άδεια λειτουργίας από τους αρμόδιους φορείς (ΥΠΑΝ και ΔΕΣΜΗΕ) ενώ η άδεια χρήσης θαλασσινού νερού ψύξης που, εν τω μεταξύ εκδόθηκε από την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, στερείται Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Για το θέμα είχε κατατεθεί αναφορά στην Εισαγγελέα Λιβαδειάς στις 06/06/2008, από πολίτες της περιοχής.
Οι επιπτώσεις στην ήδη επιβαρημένη περιοχή θα είναι καταστροφικές. Με βάση στοιχεία της επιχείρησης, η εκτίμηση του ΕΜΠ (Νοέμβριος 2007) θεωρεί ότι θα υπάρξει δραματική αύξηση των εκπομπών αερίων ρύπων, ενώ 600 χιλιάδες κυβικά θαλασσίου ύδατος χρησιμοποιούμενο για την ψύξη της ΣΗΘ θα απορρίπτονται θερμότερα κατά 8ο – 10ο C καθημερινά στον κλειστό κόλπο της Αντίκυρας, αναμεμιγμένα με χημικές ουσίες, που εκτιμάται πως θα διαταράξουν την ισορροπία του θαλάσσιου οικοσυστήματος και θα προκαλέσουν βλάβες σε όλους τους υδρόβιους οργανισμούς. (ΕΛΚΕΘΕ). Οι βλάβες είναι ήδη ορατές αφού πληθαίνουν οι αναφορές κατοίκων για καταστροφή αποικιών των στρειδιών και άλλων εχινόδερμων.
Το Ν.Σ Βοιωτίας έδωσε αρνητική γνωμοδότηση στη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που αφορούσαν την ΑτΕ και τις νέες εγκαταστάσεις της μονάδας ΣΗΘ 334MW με φυσικό αέριο και ζητήθηκε από την εταιρεία να φέρει νέους όρους που να σέβονται το περιβάλλον και να εφαρμόζουν τις Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές.
Την περιβαλλοντική καταστροφή της Αντίκυρας και κατ’επέκταση του Κορινθιακού κόλπου, με βάση το σχεδιασμό που έχει υποβληθεί στην ΡΑΕ, πρόκειται να ολοκληρώσει η δημιουργία δύο ακόμη μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με καύσιμο το φυσικό αέριο ισχύος 412MW, και 400MW αντίστοιχα εκ των οποίων η πρώτη ήδη κατασκευάζεται. Επίσης υπάρχει κατ΄ αρχή και θετική γνωμοδότηση της ΡΑΕ για την εγκατάσταση μιας ακόμη (τέταρτης) ηλεκτροπαραγωγής ισχύος 600 MW με καύσιμο τον λιθάνθρακα.
Με βάση τα στοιχεία που δίνει η ίδια η επιχείρηση Αλουμίνιο της Ελλάδας, στους 1.046.000 τόνους το χρόνο με την προσθήκη της αρχικής μονάδας φυσικού αερίου οι ρύποι θα φτάσουν τους 1.877.000 τ/χ., με τη λειτουργία των δύο επιπλέον τους 5.990.000 τ/χ. (το 4,4 % των συνολικών δεσμεύσεων που έχει η χώρα μας, με βάση το πρωτόκολλο του Κιότο).

Με βάση τα παραπάνω ερωτάται ο κ. Υπουργός

1. Σκοπεύει η πολιτεία άμεσα να χρηματοδοτήσει ανεξάρτητη έρευνα για το περιβαλλοντικό κόστος των δραστηριοτήτων της ΑτΕ και των παράπλευρων εγκαταστάσεων ώστε να ξέρουμε ακριβώς την μέχρι τώρα επιβάρυνση επί όλων των περιβαλλοντικών παραγόντων της λειτουργίας της ΑτΕ και της εκ μέρους της διαχείρισης των στερεών υπολειμμάτων και να παρθούν το συντομότερο τα πρέποντα μέτρα για την διαφύλαξη του περιβάλλοντος και της υγείας των κατοίκων της περιοχής;
2. Σκοπεύει ο Υπουργός ΠΕΧΩΔΕ να εκδώσει νέα ΑΕΠΟ στην οποία να αναφέρεται ρητά η υποχρέωση της εταιρείας σε εφαρμογή των βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών και για τη λάσπη και τα θερμά νερά από τη ΣΗΘ, κάτι που δεν έχει γίνει στην ΑΕΠΟ του Αυγούστου 2008, ενώ είναι σύμφωνο με τις σχετικές οδηγίες της Ε.Ε.;
3. Γιατί, παρά τις υπάρχουσες έρευνες από φορείς, οργανώσεις και ιδιώτες που θα μπορούσε το Υπουργείο να ελέγξει την ορθότητα των συμπερασμάτων τους, και ενώ δεν αναφέρεται καν στην ΑΕΠΟ του ΥΠΕΧΩΔΕ, με έγγραφό του υπ’ αριθμ. 161887/21-10-2008 το Υπουργείο θεωρεί πως η ερυθρά ιλύς είναι απλώς στερεό και όχι επικίνδυνο υπόλειμμα, ως καταδεικνύεται από έρευνες φορέων, οργανώσεων ή προσώπων, τις οποίες το ΥΠΕΧΩΔΕ όφειλε και μπορούσε να ελέγξει;
4. Θα σταματήσει άμεσα η απόθεση της ερυθράς ιλύος στην Αντίκυρα και εν γένει στον Κορινθιακό, σώζοντας όχι μόνο την υγεία των κατοίκων αλλά και την τιμή της πολιτείας που ανέχεται για μισό περίπου αιώνα τη λειτουργία μιας εταιρείας με αδιευκρίνιστο καθεστώς σε ό,τι αφορά την διαχείριση των αποβλήτων της;
5. Σκοπεύει η Πολιτεία να ζητήσει α. τις απαιτούμενες αδειοδοτήσεις (διάθεσης αποβλήτων, λειτουργίας και χρήσης νερών για τη ΣΗΘ κλπ) και β. να ελέγξει την τήρηση των περιβαλλοντικών όρων της Αλουμίνιο ΑΕ και των άλλων εγκαταστάσεων, καθώς και παρακολουθεί συνεχώς τη λειτουργία της με χρήση και σύγχρονων μέσων (π.χ. τηλεμετρία)
6. Προτίθεται η Πολιτεία να ενεργήσει για την σοβαρή περιβαλλοντική υποβάθμιση της περιοχής, επιβάλλοντας κυρώσεις στους ρυπαίνοντας σύμφωνα με το άρθρο 24 του Συντάγματος και εφαρμόζοντας την οδηγία περί περιβαλλοντικής ευθύνης;
7. Τι μέτρα πρόκειται να ληφθούν για την περιβαλλοντική εξυγίανση της θαλάσσιας και της χερσαίας περιοχής της ΑτΕ και ποιοι έλεγχοι έχουν προβλεφθεί για να αποτραπεί η μελλοντική επιβάρυνση της περιοχής;
8. Για ποιο λόγο η περιβαλλοντική αδειοδότηση των δύο μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με 334 και 412 MW δεν συνυπολόγισε την υφιστάμενη και την συνολική περιβαλλοντική επιβάρυνση της περιοχής και του Κορινθιακού κόλπου;


Αθήνα, 31 Ιουλίου 2009

Ο ερωτών βουλευτής

Περικλής Κοροβέσης