Μια “Διαβούλευση” για τα σχέδια διαχείρισης υδατικών πόρων στην Ανατολική Στερεά Ελλάδα : ενστάσεις επί της διαδικασίας και της ουσίας

Σχολιάζουν:

Δέσποινα Σπανούδη, Περιφ. Σύμβουλος, Θανάσης Παντελόγλου, ΙΤΑΠ.

Η «Ομάδα μελέτης»  «της κατάστασης»,  «των πιέσεων»  και «των σχεδίων διαχείρισης», των υδατικών πόρων και των υδατικών  αποθεμάτων στην περιφέρεια Ανατολικής  Στερεάς Ελλάδας (GR 07), έκανε  στις 21-Ιουνίου 2012 στο συνεδριακό κέντρο «Κρύας» στην Λειβαδιά, μια ακόμη παρουσίαση των πρώτων διαπιστώσεων  και των  εκτιμήσεων της μελέτης τους, για την όλη κατάσταση των υδατικών συστημάτων (επιφανειακών και υπόγειων) στης περιοχές μας. Φυσικά η όλη εκδήλωση, υπό το σύνθημα «η Γνώμη σου μετράει», έγινε υπό την σκέπη της  Γ.Γ. Υδάτων του ΥΠΕΚΑ. Της έδωσαν τον τίτλο « ημερίδα διαβούλευσης επί του σχεδίου διαχείρισης υδατικού δυναμικού» και εκείνοι που ειδοποιήθηκαν για την εκδήλωση και για  συμμετοχή, ήταν οι Περιφερειακοί σύμβουλοι ,οι υπηρεσιακοί φορείς της Περιφέρειας, των αρδευτικών οργανισμών, των αρμοδίων φορέων ύδρευσης-αποχέτευσης των Δήμων, καθώς και  μελετητές και  άλλοι φορείς  που έχουν  δηλώσει ενδιαφέρον και έχουν γίνει δεκτοί  στην λίστα αποδεκτών για συμμέτοχη  σαν «ενδιαφερόμενοι φορείς».Μεταξύ αυτών και το ΙΤΑΠ Οινοφύτων.

Η όλη μελέτη χρηματοδοτείται από το ΕΠΠΕΡΑΑ, το ΕΣΠΑ 2007-2013 και γίνεται με την συν χρηματοδότηση της Ε.Ε. Κατά συνέπεια πολύτιμα και δυσεύρετα τώρα πλέον,  δημόσια και κοινοτικά χρήματα διατίθενται για να βρεθεί επιτέλους  η αλήθεια, να επισημανθούν οι πληγές και τα προβλήματα  και να βρεθεί εφαρμόσιμη λύση για τα υδατικά  προβλήματα, στους τόπους μας και στην Ελλάδα όλη.

 Η «μελετητική Ομάδα» λοιπόν, παρουσίασε «βιβλιογραφικές διαπιστώσεις»  και σειρά από «δημοσιευμένα» ιστορικής αξίας δεδομένα, που αναφέρονται  στην υδατική κατάσταση στην Ανατολική Στερεά.  

Τηρώντας δε,  πιστά τους “τυποποιημένους χαρακτηρισμούς” (που έβαλε το υπουργείο στους μελετητές) διατύπωσε τελικά, μια σειρά  από επίσημους χαρακτηρισμούς «κατάταξης» για όλους τους επιφανειακούς και υπόγειους υδροφορείς της Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας. Επίσης διατύπωσε μια σειρά  προτάσεις  για μέτρα και δράσεις, για την  «διαχείριση της όλης κατάστασης» τους, προκειμένου μέχρι το 2015, να μπορέσει  να υπάρξει «μια  ουσιαστική βελτίωση»  της υδατικής κατάστασης στην περιφέρεια  (καθώς οι σχετικές οδηγίες ορίζουν!).

Στην συνέχεια, οι οικονομικοί υπεύθυνοι της ομάδας μελέτης, πέρασαν στον προβληματισμό για «την  κατάλληλη τιμολογιακή πολιτική» για το νερό, κάθε χρήσης, στην Ανατολική Στερεά Ελλάδα, και διατύπωσαν απόψεις για την τιμολόγηση του στο «σημείο ανάλωσης» στην βάση  δυο αρχών : α) του «ο ρυπαίνων πληρώνει» και β) την πλήρη είσπραξη του κόστους παραγωγής του, από τον όποιο χρήστη νερού, που πρέπει να καλύπτει  100%, το κόστος των έργων και το κόστος λειτουργίας των μηχανισμών  παραγωγής και παροχής του νερού.   

Όμως η υπόθεση των υδάτων στην Ανατολική Στερεά Ελλάδα είναι μια ιδιαίτερα καυτή υπόθεση. Τα δημιουργημένα, από πολλού χρόνου, προβλήματα  βαριάς τοξικής  βιομηχανικής και εξορυκτικής ρύπανσης επιφανειακών και υπόγειων υδροφόρων, έχουν αχρηστεύσει, καθ’ ολοκληρία  το  άφθονο -διαθέσιμο για χρήσεις  νερό, σε μεγάλες περιοχές της, οι οποίες έχουν ειδικό παραγωγικό και αναπτυξιακό ενδιαφέρον και έχουν αχρηστεύσει μεγάλο μέρος από της προ-υφιστάμενες υδρευτικές και αρδευτικές  λύσεις (π.χ Λεκάνη απορροής Ασωπού, Μεσσαπία, κ.λ.π.). Και αυτές πλέον «οι υφιστάμενες υδατικές καταστάσεις», καθορίζουν  την φύση των προβλημάτων και των προβληματισμών με «τα νερά» και «τα υγρά και στερεά βιομηχανικά απόβλητα» στης περιοχές αυτές. Και όμως παρέμεναν θαμμένες.

Φαίνεται λοιπόν πως την ανάλυση τέτοιων συσχετισμών και τέτοιων καταστάσεων  δεν της  συμπεριέλαβαν στις προδιαγραφές για την παρουσιασθείσα μελέτη, (όπως την έχει ορίσει η Γ.Γ, υδάτων του ΥΠΕΚΑ στους μελετητές). Έτσι  δεν τους απασχόλησε ιδιαίτερα , η έγκαιρη διασφάλιση ποσοτήτων και εγγυημένης ποιότητας  πόσιμο νερό, ούτε το πρόβλημα  της ποσοτικής επάρκειας του καθαρού κατάλληλου  νερού για διεξαγωγή των παραγωγών με ασφάλεια και ποιότητα, στις  ιδιαίτερα φορτισμένες και απαιτητικές σε νερό  περιοχές, όπου παράλληλα, λειτουργείται εντατικά η γεωργία και η κτηνοτροφία.

Για αυτές, τις άναρχα και ανοργάνωτα, υπέρ- φορτισμένες με  εγκαταστάσεις εντατικών παραγωγών περιοχές, το θέμα της υδροδότησης και των προϋποθέσεων χρήσης νερού, στην χορηγούμενη από τις υπηρεσίες του ΥΠΕΚΑ (και της Περιφέρειας), κρατική  αδειοδοτηση Περιβαλλοντικών Όρων λειτουργίας, (ΑΕΠΟ) αποκτά ιδιαίτερη σημασία. Πρόκειται για κρατικές άδειες, που  για την ώρα, ανεξέλεγκτα και ασυντόνιστα, μεταβάλουν «σε κινούμενη άμμο» το μελετώμενο υδατικό  υπόβαθρο και  επιτρέπουν, την όλο και πιο αυξημένη  άντληση, από παράνομες γεωτρήσεις, του νερού των υποβαθμισμένων και τοξινομένων υπόγειων  υδροφόρων.

Ακανθώδες επίσης πρόβλημα, συνυφασμένο με τους στόχους της μελέτης, είναι η λαθραία και  ανεξέλεγκτη διάθεση, στις μελετώμενες αυτές περιοχές, των ειδικών-επικίνδυνων υγρών και στερεών αποβλήτων, από τις διεξαγόμενες παραγωγές. Το όλο πρόβλημα, που συνδέεται με την κατάσταση των υδροφόρων οριζόντων, απασχόλησε εντελώς αποσπασματικά και ενδεικτικά τους μελετητές.

Η όλη εκδήλωση λοιπόν,  ήρθε και συναντήθηκε με ένα πεδίο ενεργών- καυτών   προβληματισμών για την διαχείριση υδάτων και ανοιχτών προβλημάτων ασφαλούς διάθεσης ειδικών-επικινδύνων βιομηχανικών και εξορυκτικών αποβλήτων. Θέματα που εμπλέκονται με την «λειτουργία των εξουσιών» και  του «ίδιου του συστήματος»  και  μέσω του νερού και των χρήσεων του και των αποβλήτων που δημιουργούνται,  διαπλέκεται με  θέματα ευρύτερου πολιτικό-κοινωνικού ενδιαφέροντος, στην Ανατολική Στερεά Ελλάδα. Οπότε και σχηματίζουν «προβλήματα υδατικής διαχείρισης» με ειδική στρατηγική σημασία για το μέλλον της επιβίωσης στις περιοχές  αυτές  και την μελλοντική παραγωγική ανάπτυξη τους.

Με αυτά τα δεδομένα, για  ένα τέτοιας στρατηγικής σημασίας θέμα,  μια απλή συνάντηση «ειδικών και αρμόδιων φορέων» για μια απλή παρουσίαση και συντομότατη συζήτηση κάποιων δεδομένων-και προτάσεων μιας μελέτης!!, δεν ήταν δυνατόν να ανταποκριθεί στις πιεστικές ανάγκες επίκαιρων δεδομένων για άμεσες επιλογές, δράσεις και εφαρμογές μέτρων που έχουν ανάγκη οι τόποι αυτοί. Έτσι προκύπτουν ουσιαστικές επιφυλάξεις για την καταλληλότητα του εργαλείου και των προδιαγραφών του, που επέλεξαν «οι πολιτικοί αρμόδιοι» για να διαπραγματευτούν  τέτοια θέματα ,στην περιφέρεια αυτή (όπως τα  νερά και η χρήση τους και τα  απόβλητα και την τύχη τους!!).  Και φυσικά, μια απλή παρουσίαση συμπερασμάτων  σχετικής μελέτης,  δεν  μπορεί να υποκαταστήσει, (όπως ισχυρίστηκαν)  την  ουσιαστική- υπό του νόμου οριζόμενη διαδικασία, «Δημόσιας Ανοικτής διαβούλευσης» των θεμάτων αυτών !!!. Εκτιμάμε ότι:  τα προβλήματα ύδρευσης-άρδευσης και παραγωγικού νερού στην Ανατολική Στερεά Ελλάδα (όπως και η τελική τύχη των ειδικών-επικινδύνων αποβλήτων από της παραγωγές) αποτελούν, κατ’ εξοχή,  θέματα που απαιτούν την οργάνωση -διενέργεια  της υπό του ισχύοντος νόμου, οριζόμενης διαδικασίας της «δημόσιας διαβούλευσης» (public Hearing- διαδικασία του Aarhus) που πρέπει να οργανώσει η αρμόδια εξουσία , στης  επιμέρους υδατικές περιοχές μας ( εξετάζοντας και εξειδικεύοντας όλες της επιμέρους  ιδιομορφίες τους). Και για αυτήν την διοργάνωση πρέπει  να υπάρξει τέτοια  οργανωτική κινητοποίηση όλων των βαθμίδων εξουσίας, που να διασφαλίζει την ενεργό συμμετοχή  όλων των θιγομένων και όλων των ενδιαφερομένων, με θεσμοθετημένο δικαίωμα  έκφρασης απόψεων- και ανοιχτή συζήτηση του  όλου θέματος, για λήψη αποφάσεων επί  άμεσων  ενεργειών που οι ζημιές αυτές  επιβάλουν να γίνουν.

Σε τούτο το οργανωμένο πλαίσιο εξέτασης του επείγοντος θέματος,  οι αρμόδιοι όλων των εμπλεκόμενων φορέων και  υπουργείων, πρέπει να ακούσουν (και  έχουν να μάθουν)  αλήθειες από τον κόσμο που ενδιαφέρεται και θίγεται.  Έτσι ίσως να πάψουν «να σκορπούν το δημόσιο χρήμα» σε ασυντόνιστα και αναποτελεσματικά, εν πολλοίς παράλογα έργα (π.χ. επιμένουν  να ανοίξουν 6 νέες γεωτρήσεις ύδρευσης στον ΕΝΙΑΙΟ υπόγειο υδροφόρο της Μεσσαπίας, στην Εύβοια. Όταν αυτός έχει διαπιστωμένα πλέον βρεθεί τοξινομένος, με εξασθενές χρώμιο και «κοκτέιλ» άλλων βαρέων μετάλλων). Ίσως και τότε, να σταματήσουν να  χρονοτριβούν «γράφοντας απλώς χαρτιά»,  στηριζόμενοι σε επιλεκτικές και ξεπερασμένες δημοσιεύσεις σκοπιμότητας και  «βιβλιογραφίες» που δεν απεικόνιζαν ποτέ και δεν απεικονίζουν ακόμη περισσότερο τώρα,, την υδατική  πραγματικότητα στην ανατολική Στερεά.

Άρα μπορούμε, για μια φορά ακόμη να διατυπώσουμε ότι: τέτοιες συναντήσεις ειδικών, μπορεί να είναι  «πρωτότυπες» και «πρωτόγνωρες» εκδηλώσεις αβροφροσύνης, αλλά είναι μόνο χρήσιμες σαν προκαταρκτικές τεχνικές επεξεργασίες του όλου προβλήματος. Σίγουρα όμως δεν είναι «Διαβούλευση» ούτε μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν υποκατάστατο, της εκ του νόμου οριζόμενης υποχρέωσης διεξαγωγής «δημόσιας ανοιχτής διαβούλευσης» (public hearing) με επίσημη συμμετοχή του κάθε θιγόμενου και ενδιαφερόμενου όπως ο νόμος ορίζει.

Άλλωστε και για την ίδια αυτήν  την διοργάνωση της συζήτησης, που παραβρεθήκαμε από αρχής μέχρι τέλους, πρέπει να παρατηρήσουμε ότι: «η συμμετοχή» τοπικών φορέων και εκπροσώπων των εξουσιών  ήταν πολύ μικρή και σύντομη, σε μια  διοργάνωση που δεν είχε προετοιμαστεί σωστά: Ακόμη και η υποτυπώδης ηλεκτρονική πρόσκληση που είχε σταλεί λίγες ημέρες πριν, δεν ανέφερε παρά τον τίτλο και τον τόπο. Μα το ποιο ουσιαστικό ήταν το ότι:  Η όλη παρουσίαση, αντί να εστιάσει στα συμπεράσματα και τις προτάσεις του σχεδίου και την σημασία τους και να επιτρέψει εκτενή διάλογο επί των υδρευτικών, αρδευτικών και αποχετευτικών προβλημάτων στης επιμέρους περιοχές, αναλώθηκε επί πολλές ώρες στην περιγραφή της μεθοδολογίας, με αποτέλεσμα να φύγει η όλη οργάνωση «εκτός χρονικού πλαισίου» και τελικά αργά το μεσημέρι, να απομείνουμε ελάχιστοι συμμετέχοντες και να  εκμηδενιστεί ο χρόνος των ερωτήσεων και της έκφρασης απόψεων-παρεμβάσεων. Έτσι οι υπομονετικοί λίγοι συμμετέχοντες μέχρι τέλους ελάχιστα μπόρεσαν να συζητήσουν επί των απόψεων-προτάσεων ουσίας.

Ως προς την ίδια την μελέτη τώρα και την ουσία των όσων ανακοίνωσαν: οι μελετητές διαπιστώνουν και η  μελέτη φτάνει να συμπεραίνει  για τα υδατικά συστήματα της Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας ότι:

1)    Για την «Λεκάνη Απορροής Ασωπού ποταμού», της «Μεσσαπίας στην Εύβοια», του «Βοιωτικού Κηφισού» και του «Σπερχειού ποταμού» υφίσταται πρόβλημα. Οι υδάτινοι φορείς αυτοί δέχονται  «πιέσεις» υπέρ-αντλήσεως και  χημικής ρύπανσης με ειδικές επικίνδυνες χημικές ουσίες και συστατικά. Και  διατυπώνουν την εκτίμηση τους ότι: η υποβάθμιση  των υδάτων τους, είναι  σήμερα πλέον εκτεταμένη  και τέτοια: που οφείλουν  να την κατατάξουν  «σαν κακή» και  δίνουν κόκκινο χρώμα {σε άλλους, για ποιοτικούς μόνο λόγους,(ρύπανση) σε άλλους μόνο για ποσοτικούς λόγους (υπεράντληση-υφαλμύρωση) και άλλους και για τους δυο λόγους} .

2)    Εκτιμούν ότι: η αποκατάσταση και ανάκαμψη της ποιότητας είτε ποσότητας  των υδάτων, στους υδάτινους φορείς αυτούς,   π.χ. Ασωπού, Μεσσαπίας  δεν μπορεί να επιτευχτεί μέχρι το 2015,  ακόμη και αν εφαρμοστούν  τα προτεινόμενα  από τους μελετητές  μέτρα .

Και με της διαπιστώσεις αυτές, σταματούν.

3)    Οι οικονομικοί πάλι μελετητές, επιμένουν να υπολογίζουν το κόστος του νερού ύδρευσης –άρδευσης, στο σημείο ανάλωσης του, χωρίς να έχουν την δυνατότητα, μέσα στους λογαριασμούς τους, να υπολογίζουν το κόστος της εξ’ ολοκλήρου αχρήστευσης υδατικών συστημάτων και την ανάγκη κατασκευής των νέων αναγκαίων  έργων και εγκαταστάσεων, για υποκατάσταση των προϋπαρχόντων- αχρηστεμένων υποδομών ύδρευσης-άρδευσης των ρυπασμένων περιοχών ( καταλογίζοντας το κόστος τους στον ρυπαίνοντα που πρέπει να  πληρώσει) όπως και δεν λογαριάζουν σωστά πλέον, την αναλογική δαπάνη  που οφείλει ο κάθε είδους χρήστης νερού (Βιομηχανία, Οικισμοί, Γεωργία, Κτηνοτροφία) να πληρώνει «σαν πάγια», προκειμένου να υπάρξουν κεφάλαια «για  ανεύρεση-συντήρηση»  νέων υδάτων, υποκατάστασης  των αχρηστεμένων  αποθεμάτων ποσίμου-άρδευσης!!! Το ίδιο ισχύει και για το κόστος αποκατάστασης- καθαρισμού των υπογείων υδροφόρων. Οι οποίοι, θα μπορούν ίσως, στο μέλλον (μετά από μερικές δεκαετίες  εφαρμογής των κατάλληλων  επεξεργασιών!!!), να υπηρετήσουν μόνο και αποκλειστικά τεχνικούς-παραγωγικούς σκοπούς, και θα εξακολουθούν να είναι επ ’άπειρον ακατάλληλοι για πόσιμο. 

Και εδώ μπαίνει ένα  ουσιώδες θέμα με την μεθοδολογία τέτοιων μελετών: Η «αδρή διαβάθμιση» της ποιοτικής κατάστασης των υδάτινων πόρων, στης δυο τυποποιημένες μόνο  κατηγορίες, δηλαδή:  σε καλή –κακή  είναι τέτοια που τελικά δεν εξειδικεύει και δεν αποτυπώνει την περίπτωση της  οριστικής αχρήστευσης των  υδάτων και των υδροφόρων,  για  την όποια «ανθρώπινη χρήση»,(π.χ Ασωπού-Μεσσαπίας).

Και έτσι αυτή «διαφεύγει της προσοχής» και των «προδιαγραφόμενων πλαισίων» των έτσι «δομούμενων μελετών» και χάνεται η ουσία των μελετώμενων θεμάτων. Αυτή, η  μη -αντιστρεπτή ζημιά,  που έχει γίνει με την υψηλή τοξίνωση των υδάτων αυτών, (με υψηλότερες των νομίμων ορίων  περιεκτικότητες, σε  βαρέα μέταλλα, εξασθενες χρώμιο, νιτρικά, χλωριούχα και οργανικό άνθρακα δηλ. φυτοφάρμακα και διαλύτες) είναι αυτό που καθορίζει κόστος, συνέπειες, ληπτέα μετρά και αναγκαία έργα, για να ξεπεραστεί η  οριστική αχρήστευση, τους σαν πόσιμο και  την αχρήστευση του για κάμποσα χρόνια για την οποιαδήποτε  βιομηχανική και γεωργοκτηνοτροφική παραγωγή τροφής και τροφίμων.

Κατά συνέπεια μιλάμε και για «ιδιόμορφο στήσιμο των ζητούμενων» από την  μελέτη,  στην περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας και μάλιστα κατά τέτοιο τρόπο που  δεν καλύπτει  με οικονομική σωστή ανάλυση το ιδιαίτερης σημασίας κόστος ζημιάς.  Δηλαδή ζητήματα που  έρχονται στο προσκήνιο βίαια και προδιαγράφουν την ανάγκη εφαρμογής, άμεσων, ειδικών  μέτρων και έργων, για την υποκατάσταση των «υδρευτικών και αρδευτικών υδάτων και  συστημάτων». Αυτών  που είχε η κοινωνία και εξυπηρετούσε της ανάγκες της πριν την ρύπανση των σχετικών υδάτινων φορέων.

 Η παρουσιασθείσα μελέτη  με αυτά δεν κατατρίβεται και δεν την απασχολούν τρόποι να τα διασφαλίσει.

-Μέσα από την μελέτη αυτή επίσης, δεν αποτιμήθηκε η σημασία των συνεπειών επί της δημόσιας υγείας, της υπαρκτής τεκμηριωμένης  ρύπανσης, σε μορφή «κοκτέιλ χημικής τοξικής Ανθρωπογενούς ρύπανσης» (συμπεριλαμβανόμενου και του εξασθενούς χρωμίου σε περιεκτικότητες πέραν παντός νομίμου ορίου για το Ολικό Χρώμιο!!) στο πόσιμο, στα επιφανειακά και υπόγεια ύδατα  στις πόλεις και τις περιοχές που συνεχίζουν να  υδρεύονται και αρδεύονται από τους ρυπασμένους αυτούς ενιαίους υδροφόρους ορίζοντες π.χ. Αυλίδα, Ωροπός, Αρτάκη, Ψαχνά, περιοχές της Θήβας κ.λ.π είτε εξακολουθούν να υδρεύονται με προσωρινές, ελάχιστα σίγουρες και οικονομικά ασύμφορες, υδρευτικές  εγκαταστάσεις. Και αυτά  συμβαίνουν σε υδρευτικά  πεδία, παρά το ότι: υφίστανται πλέον πλειάδα σχετικών δικαστικών αποφάσεων επί του θέματος αυτού και επίσημες κρατικές επιδημιολογικές μελέτες. Και έφτασε να μπαίνουν ειδικά όρια συγκέντρωσης του στους υδροφόρους και τα απόβλητα. Ωστόσο όπως επισημάναμε, η συνέχιση της επιβάρυνσης  των υδάτων ,που χρησιμοποιούνται για πόσιμο και παραγωγές, με τον συγκεκριμένο καρκινογόνο/ μεταλαξιογόνο/ τερατογεννετικό ανθρωπογενή αυτόν ρύπο, επιφέρουν όχι μόνο  τεράστιες οικολογικές, κοινωνικές και οικονομικές ζημιές, αλλά  και υδατογενείς «τραγωδίες υγείας» στους πολίτες και τους καταναλωτές. Και αυτά  εξακολουθούν να συμβαίνουν, όταν : Έχει φτάσει το όλο θέμα  επιτέλους  να αναγνωρίζεται από την Κυβέρνηση, να λαμβάνεται υπόψη και από τα Υπουργεία (Υγείας) που ζητούν να μετριέται από τους Δήμους. Και επιπλέον, εξ’ αιτίας αυτού του λόγου, εξαγγέλλεται υλοποίηση νέων δομών ύδρευσης και έργων (ΥΠΕΚΑ), που ήδη επηρεάζει αποφασιστικά τη διαχείριση υδάτινων πόρων, στην Ανατολική Στερεά Ελλάδα, με τα  έργα μεταφοράς νερού από Μόρνο και Υλίκη τόσο για ύδρευση οικισμών, ύδρευση βιομηχανικών εντατικών παραγωγών όσο και για άρδευση χωραφιών και κτηνοτροφικών μονάδων..

- Οπότε μπορούμε να λέμε ότι: η «αδρή διαβάθμιση» της ποιοτικής κατάστασης των υδάτινων πόρων, απλά σε καλή –κακή,  αφενός μεν, δεν επιτρέπει, και δεν εξυπηρετεί, τον δίκαιο επιμερισμό του κόστους  της ζημιάς σε αυτόν τον ρυπαντή/ες, που την προκάλεσαν. Και αφετέρου, δεν αποτυπώνει την πραγματική έκταση «των πιέσεων ρύπανσης»των υδάτινων φορέων της περιφέρειας και δεν φέρνει στο προσκήνιο την  τεράστια  συντελεσθείσα καταστροφή σε περιοχές ανεξέλεγκτης βιομηχανικής και εξορυκτικής ρύπανσης.

 Φαίνεται επί τέτοιων αντιλήψεων, στηριζόμενες, οι αδειοδοτικές υπηρεσίες της Περιφέρειας και  του ΥΠΕΚΑ, συνεχίζουν να εκδίδουν απαράδεκτες άδειες Περιβαλλοντικής λειτουργίας, (ΑΕΠΟ) σε παραγωγές, επιτρέποντας άντληση τεραστίων ποσοτήτων νερού από υφαλμυρωμένους, ταπεινωμένους και ρυπασμένους-τοξινομένους υπόγειους υδροφόρους,(που έτσι αποκλείεται ποτέ να ανακάμψουν). Και επιπλέον,  επιτρέπουν την  χρήση ακατάλληλου  νερού για εντατικές βιομηχανικές παραγωγές ακόμη και  τροφίμων και ποτών!!!!

-Ιδιαίτερα θα θέλαμε να επισημάνουμε ότι:  Τα στοιχεία που χρησιμοποιήθηκαν, στην εν λόγω μελέτη -λήφθηκαν από «υπάρχουσες μετρήσεις» και « δημοσιευμένες μελέτες», παντός είδους και σκοπιμότητας, χωρίς η μελετητική ομάδα, να έχει δυνατότητα διεξαγωγής φρέσκων μετρήσεων και συλλογή πρωτογενών  στοιχείων- μετρήσεων από το μελετώμενο πεδίο. Δηλαδή δεν δούλεψε με  πρωτογενή συλλογή   στοιχείων. Γεγονός που εμείς αξιολογούμε και θεωρούμε ιδιαίτερα κρίσιμο στοιχείο, για την διαμόρφωση μιας σύγχρονης, συγκροτημένης  μελετητικής άποψης, για τα όσα συμβαίνουν τώρα και κάθε μέρα στο πεδίο. Κρίνουμε ότι τέτοιες προσεγγίσεις  επιβάλλονται από της  ανάγκες  κατάρτισης ενός τόσο σοβαρού  σχεδίου λύσεων, σε μια τέτοια κρίσιμη περιοχή όσο η Ανατολική Στερεά Ελλάδα όπου όλα είναι ανάστατα  και τα αλλάζουν καθημερινά.

Έτσι η μελετητική ομάδα έφτασε να  προτείνει και  παραθέτει δέσμες μέτρων και αναγκαίων ενεργειών που περιορίζονται σε ένα δεοντολογικό –θεωρητικό και κάπως ακαδημαϊκό επίπεδο, χωρίς να εξετάζεται η εφαρμοσιμότητα και ρεαλιστική δυνατότητα απόδοσης  τους, αν και όταν εφαρμοστούν στο συγκεκριμένο πεδίο, με τους συγκεκριμένους ρυπαντές των υδάτων και τους συσχετισμούς των πολιτικό-κοινωνικών επιρροών τους. Καλύπτοντας όλες τις «ασκούμενες πιέσεις».

 Επισημάναμε ενδεικτικά ότι :

-          δεν αποτιμάται η επιβάρυνση των υδατικών πόρων λόγω των εξορυκτικών δραστηριοτήτων βωξίτη σε Φωκίδα, Φθιώτιδα, και νικελιούχων-λατερίτων στην Βοιωτία, Εύβοια

-          προσδιορίζεται η παύση της διάθεσης των εκατομμυρίων τόνων μεταλλευτικών αποβλήτων σε Αντίκυρα (Κορινθιακός) και Λάρυμνα (β. Ευβοϊκός) αλλά χωρίς να ορίζεται ο ενδεδειγμένος και συνιστώμενος εναλλακτικός τρόπος διαχείρισης τους.

-          δεν υπάρχει καμία καταγραφή και πρόταση για τα μικρά υδροηλεκτρικά που πολλαπλασιάζονται χωρίς αποτίμηση των επιπτώσεων τους

-          προτείνεται ο «εκσυγχρονισμός» του πλαισίου προστασίας της Υλίκης αλλά δεν είναι σαφές, για αντιμετώπιση ποιων;; πιέσεων-απειλών συζητούν και δεν προσδιορίζουν  σε πια κατεύθυνση πρέπει να  αποβλέπουν τα μετρά που πρέπει να ληφθούν.

-          προτείνεται η αλλαγή του χωροταξικού των υδατοκαλλιεργειών - ένα θέμα για το οποίο δίνεται αγώνας για την τροποποίησή του- αλλά δεν προσδιορίζονται προτεινόμενες τροποποιήσεις (π.χ. ποιές περιοχές πρέπει να εξαιρεθούν και με ποια κριτήρια)

-          θα πρέπει να υπάρξει ηλεκτρονική χαρτογράφηση της ποιοτικής και ποσοτικής κατάστασης όλων των  νομίμων- αδειοδοτημένων γεωτρήσεων στην Ανατολική Στερεά Ελλάδα  και on-line δυνατότητα παροχής και λήψης στοιχείων λειτουργίας τους .Παράλληλα όμως πρέπει να αντιμετωπιστεί η λαθραία λειτουργία πλήθους «μη-αδειοδοτημενων, παράνομων βιομηχανικών γεωτρήσεων, που χρησιμοποιούνται από επιχειρήσεις, που δεν έχουν καν, εγκεκριμένη  ΑΕΠΟ, και εγκεκριμένη  υδροδότηση.

-          θα πρέπει να προταθεί η ύπαρξη ορίου για το εξασθενές χρώμιο στους υπόγειους υδροφόρους και στο πόσιμο νερό. –θεωρούμε ότι δεν πρέπει να ανιχνεύεται καν στο πόσιμο νερό, καθώς και  να ορίσουν  για τρόφιμα-ποτά, ασφαλή- αποδεκτά όρια συγκέντρωσης βαρέων μετάλλων και ορίων τοξικών ρύπων σχετικών με τα  χρησιμοποιούμενα νερά παραγωγής τους.

-       Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση, μιας «στρατηγικής σημασίας»-ακριβής οικονομικά  πρότασης των μελετητών και της  αποτελεσματικότητας για την Ανατολική Στερεά. Προτείνουν  ειδική εκστρατεία «διαφώτισης του κοινού» για οικονομία νερού στην οικιακή κατανάλωση. Σωστό και αναγκαίο και αυτό!. Όμως σε ολόκληρη την Ανατολική Στερεά, η οικιακή κατανάλωση είναι τρίτη σε μέγεθος κατανάλωση νερού και δεύτερη είναι η βιομηχανική κατανάλωση. Υπάρχουν επίσης  500.000 κάτοικοι και χίλιες πεντακόσιες σημαντικές  παραγωγικές μονάδες. Και στην απίθανη περίπτωση όπου θα επιτευχτεί: 100% ανταπόκριση και άπαντες οι κάτοικοι φτάσουν να  εξοικονομήσουν 10 λίτρα νερού κάθε μέρα. (στο ξύρισμα, στο πλύσιμο δοντιών, στην τουαλέτα,) σημαίνει εξοικονόμηση 5.000.000 λίτρων νερού ημερήσια.( είτε 5000 κυβ. μετρά την ημέρα). Θαυμάσια!. Την ίδια στιγμή «εκτός  στόχου» και «νυμφώνα» ειδικής εκπαίδευσης και στο απυρόβλητο της «διαφώτισης και της υποχρέωσης», μένουν εργοστάσια που αντλούν και αναλώνουν 1500 κυβ μετρά νερό την ημέρα!!!! εντελώς αναίτια- ανεξέλεγκτα-αυθαίρετα!!!(μιας και δεν πληρώνουν είτε τους κοστίζει ελάχιστα το νερό!!!). Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση,  μεγάλης βιομηχανίας η οποία ανάλωνε 1500 κυβικά μέτρα την ημέρα, και όταν αναγκάστηκε (από δικαστική παρέμβαση) να αιτιολογήσει,  ισοζύγιο νερού-υγρών αποβλήτων, άρχισε να εξετάζει τις αναλώσεις της σε νερά! Καταφέρνοντας να κατεβάσει την ανάλωση της στα 500 κυβ. μετρά την ημέρα!!! Με προσπάθειες 6 μηνών. Και υπάρχουν πολλές τέτοιες επιχειρήσεις στην Ανατολική Στερεά.

Έτσι η πρόταση μας ήταν:  το μέτρο να κατευθυνθεί  και  στην βιομηχανία!!!. Επείγον πρόγραμμα εξοικονόμησης νερού στην βιομηχανία!!! Για άμεσα αποτελέσματα και  με παράλληλη καταγραφή, αρχικών και τελικών αναλώσεων. Έτσι για να γίνει κάτι ουσιαστικό σε τούτη την περιφέρεια και για να υπάρξει ουσιαστικό  αποτέλεσμα υδατο-εξοικονόμησης. !!!

-          ο περιορισμός κατανάλωσης νερού στη γεωργία, έχει μια άλλη πιεστική σημασία και αναγκαιότητα, (στόχος της μελέτης). Αλλά είναι ένας στόχος που ,κατά την άποψη μας, προϋποθέτει, καταρχάς: την διασφάλιση παροχής επαρκούς, καθαρού, εγγυημένης ποιότητας νερού για άρδευση, στους ρυπασμένους τόπους και πρέπει και μπορεί, να συνδυαστεί με την χρήση,  επιδοτούμενων κλειστών, αυτοματοποιημένων συστημάτων άρδευσης και στάγδην άρδευση και συνδυασμό εφαρμογής ειδικού προγράμματος ορθολογικής χρήσης αγροτοχημικών φαρμάκων στης καλλιέργειες των τόπων.. Πρέπει όμως: σε κάθε περίπτωση να διασφαλιστεί, μια ελαχιστοποιημένη χρέωση της τιμής μονάδος ύδατος στο χωράφι,  και πάντα να παραμείνει ουσιαστικά φθηνότερη από το σημερινό κόστος άντλησης του ποτιστικού νερού. Το δικαιούνται οι γεωργοί των ρυπασμένων περιοχών, σαν αποζημίωση για την ζημιά που έχουν υποστεί! ,

-          θα πρέπει τελικά μετά  από τέτοιες  διαπιστώσεις να δοθεί ιεράρχηση και χρονοδιάγραμμα άμεσης  εφαρμογής τέτοιων μέτρων εξορθολογισμού και οικονομίας των υδάτων στην Ανατολική Στερεά Ελλάδα.

-        Μετά από όλα τα παραπάνω, ένα ιδιαίτερα κρίσιμο θέμα που έχει ήδη ανοίξει, σαν άμεση προβληματική στης περιοχές μας, είναι η εξελισσόμενη ιδιωτικοποίηση των υδάτινων πόρων.

-        Επιμένουμε να  θεωρούμε ότι: το νερό είναι κοινωνικό και περιβαλλοντικό αγαθό πολύτιμο, είναι αγαθό κοινόκτητο και λαϊκή περιουσία, δεν είναι  εμπόρευμα. Η χρήση του και η σωστή κατανομή του, με κάλυψη των παραγωγικών αναγκών, είναι αποκλειστικό δικαίωμα του κόσμου που μένει και δουλεύει στους τόπους και που έχει την ιδιοκτησία του αγαθού αυτού και κανενός αλλού!!!

-        Έτσι θεωρούμε ότι οι προτάσεις για την τιμολογιακή πολιτική πρέπει να είναι υπόθεση «λαϊκών αποφάσεων»  και αποφάσεων του κόσμου των τόπων που μπορούν να συνεκτιμούν με δικαιοσύνη την χρήση του νερού και την απρόσκοπτη πρόσβαση όλων σε ,καθαρό, εγγυημένης ποιότητας νερό, και σε  επαρκείς ποσότητες για την υπηρέτηση των αναγκών βίωσης, δουλειάς και προκοπής της ζωής στους  τόπους. Κατ’ ακολουθία θεωρούμε ότι οι φορείς διαχείρισης και διανομής των υδάτων, πρέπει να βρίσκονται αποκλειστικά κάτω από δημόσιο έλεγχο και ιδιοκτησία.