Το 21 και η αλήθεια του, που δεν άλλαξε

του Εθνεγέρτη

Ήταν παραμονές της εθνεγερσίας. Εποχή δύσκολη για τους ραγιάδες, αφού η Οθωμανική αυτοκρατορία λειτουργούσε άψογα παγκοσμιοποιημένα και διεθνιστικά κάμπτοντας το ηθικό όσων από τις επαναστατικές ομάδες ήθελαν να είναι οι πρώτες που θα έδιναν το σύνθημα για την έναρξη του εθνικοαπελευθερωτικού αγωνα.

Στο Άνω Λιονταροχώρι, καμποχώρι πλούσιο και σε στρατηγική θέση, οι ραγιάδες δούλευαν ακατάπαυστα στα χωράφια του Κοπελάμπεη. Καλός εργοδότης, τους άφηνε τα Χριστούγεννα και ανήμερα το Πάσχα να κάθονται να ξεκουράζονται. Κάποιοι ανυπάκουοι χωριάτες -λίγοι, μετρημένοι στα δάχτυλα- όλο και φώναζαν, όλο και γκρίνιαζαν, προσπάθαγαν να τραβήξουν και άλλους κοντά τους.
Ο μπέης προσπαθούσε να τους κουλαντρίσει με γαλυφιές, με ταξίματα, απέφευγε να ντροπιάζει τις γυναίκες και τα κορίτσια τους, δεν τους έπαιρνε τα χωράφια με το ζόρι, αντίθετα τους έδινε κάτι, και ….τέλος πάντων κυλούσε ήρεμα η σκλαβιά.

Δυσκολίες υπήρχαν όμως όταν ο Ελέλπασα τον πίεζε να μαζέψει τους φόρους, να αυγατήσει την περιουσία του και να θερίσει αυτούς τους κλεφταρματωλούς. Ο Κοπελάμπεη, παρόλα αυτά δεν ήθελε να φανεί κακός στους συχωριανούς του. Λες αργότερα να γίνει καμιά επανάσταση από τους ρέμπελους, να πετύχει και να μας πάρει ο διάολος; Σκεφτόταν.
Πολιτική λοιπόν.
Στο Κεντρικό Συμβούλιο των Κατήδων είναι δικοί μας άνθρωποι, θα το χειριστούμε έξυπνα και θα λέμε ότι όλα γίνονται για το καλό των καημένων των ραγιάδων. Και κυλούσε ήρεμα η σκλαβιά…..

Στην Παραλία Νέας Ελευσίνας κουμανταδόρος και γενικός δερβέναγας ήταν ο Βαγγέλαγας. Άνθρωπος πατριώτης και αυτός, τον είχα βάλει ο πασάς της Έδεσας να ρυθμίζει τα πάντα στο καρνάγιο, όπου δούλευαν χιλιάδες ραγιάδες. Καλός άνθρωπος και αυτός, άφηνε τους ραγιάδες να ψαρεύουν κιόλας πότε-πότε, όταν σχολνούσαν από τη δουλειά και αφού την έκαναν καλά.
Τώρα η πίσσα στο καρνάγιο ήταν λίγο επικίνδυνη για τους δουλευτάρηδες, όμως ο Βαγγέλαγας το χειριζόταν. Τους όρισε μια επιτροπή από δημογέροντες, και αυτοί θα του έλεγαν τα παράπονα των ραγιάδων και θα τον υποστήριζαν όταν χρειαζόταν. Τι στο καλό παράπονα θα είχαν. Θα τους άρεσε δηλαδή για λίγη πίσσα να μην υπήρχε το καρνάγιο; Ο πασάς της Έδεσας, που έμαθε τώρα ότι κάποιο ραγιάδες προσπαθάνε να σηκώσουν μπαϊράκι και να ξεσηκώσουν τους άλλους ναυτικούς ότι και καλά δηλαδή βλάπτει η πίσσα και δε θέλουμε και άλλη, ένας Αλλάχ ξέρει.
Άκου να δεις!! Εδώ σκέφτεσαι να επεκτείνεις το καρνάγιο, για το καλό όλων και της αυτοκρατορίας και αυτοί δε μπορούν να καταλάβουν οι αγράμματοι ρωμιοί ότι η νέα πίσσα είναι καθαρή, είναι απαραίτητη και χωρίς την επέκταση δε θάχουμε ισχυρή αυτοκρατορία.
Τέλος πάντων με λίγη πολιτική τους κουλάντριζε και ο Βαγγέλαγας, είχε και ανθρώπους, πιστούς σε αυτόν, από κουμπαριές κατά τα έθιμα της εποχής. Τους βόηθαγε και αυτός όταν χρειαζόταν, τους έδινε το κατιτίς τους για να κουμαντάρουν τους δικούς τους ραγιάδες, τους βόηθαγε και στην εκλογή τους –ήταν βλέπεις πρόκριτοι στα γύρω κεφαλοχώρια.

Ο Ελέλπασα και ο πασάς της Έδεσας δε χωνεύονταν. Είχαν μεγάλες διαφορές. Προσπαθούσε ο καθένας να αποκτήσει την εύνοια του Σουλτάνου και φαγώνονταν σαν τα σκυλιά. Φοβόταν ο ένας τον άλλο. Έγλυφαν βέβαια την Υψηλή Πύλη αλλά ήξεραν ότι είναι λίγα τα ψωμιά της και όταν θα έρθει καμιά Μεγάλη Πτώση όποιος αντέξει.

Έβλεπαν τους ραγιάδες να μιλάνε χαμηλόφωνα δυο-δυο, τρεις-τρεις και καταλάβαιναν ότι κάτι δεν πάει καλά. Οι υποτακτικοί τους προσπάθαγαν με όλες τους τις δυνάμεις, εκβίαζαν μερικούς, έπιανε και καμιά φορά, έταζαν κιόλας, αλλά μπα!! Αυτοί πολλαπλασιαζόντουσαν σαν τα κουνούπια. Φιλότιμες προσπάθειες έκαμαν και οι δημογέροντες μερικοί ήξεραν και γραφή και έστελναν μηνύματα, που τα διαλαλούσαν οι τελάληδες -φτωχοί άνθρωποι για το μεροκάματρο το έκαναν- αλλά και αυτό αποτέλεσμα δεν είχε. Ήταν και κάποιος Πήλιος Γούσης νομίζω λεγότανε από το Πέρα Ρουφιανοχώρι και κάτι συγγενείς του στα γύρω χωριά αλλά τίποτα.

Είδαν και αποείδαν οι πασάδες, δε μπόραγαν να βάλουν δα και φονιάδες, ήξεραν ότι ο μπέης και ο αγάς δε μπορούν το παραπέρα και αφού σκέφτηκαν, ο καθένας χωριστά στην αρχή γιατί δε χωνευόντουσας όπως είπαμε, αποφάσισαν να κάνουν το πιο απλό που έκανα όλοι οι πασάδες του ντουνιά. Να παντρέψουν τα παιδιά τους, κουμπάρους έιχαν, και να ενώσουν τις περιουσίες τους.
Αφού κουβέντιασαν και μαζί λίγες φορές –πάντα παρουσία του Βαγγέλαγα και του Κοπελάπμπεη μη γίνει κανα μακελειό- προχώρησαν αποφασιστικά στο προξενειό. Λίγους μήνες μετά και αφού παρά λίγο να τα χαλάσουν με τις προίκες, έγινε επίσημα το συμπεθεριό.
Αυτό ήταν!!!
Και ο Ελέλπασα θα βόλευε τον άχρηστο γιό του, που είχε αρχίσει να κάνει παρέα με Ιταλούς, και ο Πασάς από την Έδεσα θα έδιωχνε επιτέλους την άσκημη κόρη του-ήταν και λίγο βρωμούσα, και δε θα είχαν και μεγάλη ανάγκη τους μπέηδες και τους αγάδες. Τα πασαλίκια θα γινόνταν ένα. Οι γραμματικοί πολλοί. Ήξεραν να τυλίγουν στο χαρτί όλους. Αντί να μαλώνουν μεταξύ τους, και να χρωστάνε ρεγάλα στους Κατήδες – η αλήθεια είναι ότι είχαν χαλαστεί από τα πεσκέσια- θα ήταν ένα και με την ησυχία τους θα μπορούσαν να ασχοληθούν με τους ψευτοκλεφταρματωλούς που σήκωναν κεφάλι.

Αυτοί πάλι, με το ζόρι μάζεψαν ότι μπορούσαν, τα φλουριά από τις προίκες των κοριτσιών τους, κάτι χύτρες, κάτι τσερέπες, τα πούλησαν κι αυτά, κάτι μαλλί ξασμένο από την τελευταία κουρά, το πούλησαν κι αυτό κι ότι τέλος πάντων μπορούσαν για τον Αγώνα. Βλέπεις χρειάζονταν να παραγγείλουν όπλα. Είχαν και έξοδα γιατί οι γραμματικοί που θα έκαμαν παράπονα στο Συμβούλιο των Κατήδων στην Πόλη έπαιρναν πολλά.
Δώσαν κάτι μπροστάντζα, χρεώθηκαν και λίγο και περίμεναν.

Που νάξεραν όμως για το προξενειό και ότι περπάτησε και έγινε συμπεθεριό.
Ο γραμματικός τους -έτσι λέει κάνουν οι γραμματικοί- βρήκε τους γραμματικούς των πασάδων τάφτιαξαν πως τάφτιαξαν –μπόσικο τον έπιασαν, ποιος να ξέρει, ποιος ήταν μπροστά;- τους τύλιξαν σε μια κόλλα χαρτί τους ρέμπελους, έδωσαν και τις γραφές να τις μάθουν κάτι πονηροί καλαμαράδες, και άφησαν το χρόνο να δουλεύει. Έτσι χωρίς αίματα και χαλασμούς. Έτσι ποια επανάσταση, θα φαγωνόντουσαν μεταξύ τους –πάντα έτσι κάνουν οι Ρωμιοί.

Ξέχασαν όμως τα όπλα. Τα όπλα δε μπόραγαν να τα βρουν. Πήγαν τελικά στα χέρια των κλεφταρματολών. Κι αυτοί τα βαστάνε και με αυτά κοιμούνται. Τώρα τους ξέρουν όλους καλά. Και τους γραμματικούς, και τους δημογέροντες αλλά και τους φοβιτσιάρηδες ραγιάδες που παίρνουν το μέρος των αγάδων, των μπέηδων, των κοτσαμπάσηδων και χωρίς να μπορούν να το καταλάβουν –δεν τους λένε τίποτα τα τραγούδια του Ρήγα-, αγράμματοι άνθρωποι, απελέκητα ξύλα, παίζουν το παιχνίδι των πασάδων. Ακόμα δεν έχουν ακούσει για τη Γαλλική επανάσταση, ακόμα δεν ξέρουν ότι είναι κακό να δίνεις με το ζόρι τις γυναίκες και τις κόρες για γλέντι στους αφεντάδες και να μην αντιδράς έστω. Ακόμα νομίζουν πως οι κλεφταρματωλοί φταίνε. Σκέφτονται τι θα κάμουμε χωρίς αφέντες;

Οι αντάρτες όμως είναι εδώ.
Η μέρα θάρθει
Και τότε όποιον πάρει
Για την πατρίδα και τη λευτεριά ρε γαμώτο.
Υ.Γ.:
Και ειπείτε εις τον μπέην ότι θα μας κλάσει τον π…. Απάντησε ο Καραϊσκάκης στο γραμματοκομιστή.

Α ναι!!! Για όσους δεν κατάλαβαν η επανάσταση τελικά έγινε. Και οι μπέηδες και οι κοτσαμπάσηδες έφυγαν. Οι πασάδες τελικά πήραν πόδι. Οι ραγιάδες το γλεντάνε κάθε χρόνο. Ακόμα και αυτοί που παραμένουν ραγιάδες.