Στην Θήβα που ακόμη εξ-ασθενεί, ετοιμάζεται εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας με καύσιμο από τα σκουπίδια της Αττικής και όχι μόνο

Ερήμην της τοπικής κοινωνίας, εξελίσσεται η δημιουργία εργοστασίου παραγωγής ενέργειας με καύση απορριμμάτων στη Θήβα. Τις πρώτες καταγγελίες, επιβεβαίωσε τελικά ο ίδιος ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας «Ηλέκτωρ» κ. Γ. Κατρής: σε πρόσφατο δημοσίευμα της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ (19/6/09) φέρεται να δήλωσε ότι το εργοστάσιο (40 MW) θα έχει τη δυνατότητα να κάψει περίπου 200.000 ! τόνους τον χρόνο, καύσιμης ύλης που προέρχεται από σκουπίδια (RDF). Πρόκειται για την πρώτη μονάδα καύσης στη χώρα. Ο χώρος εγκατάστασης είναι σε απόσταση 6 χιλιομέτρων από τη Θήβα, δίπλα στον νέο ΧΥΤΑ.
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή: Η Ηλέκτωρ, θυγατρική του ομίλου Ελλάκτωρ (Ελληνική Τεχνοδομική, Λ.Μπόμπολας), κατασκευάζει τους νέους ΧΥΤΑ σε Θήβα και Λιβαδειά. Όπως φάνηκε όμως, υπήρχαν και άλλα πιο μεγαλόπνοα σχέδια, που οι κάτοικοι της Βοιωτίας θα μάθουν τελευταίοι. Ήδη από τον Οκτώβρη του 2007, είχε υποβληθεί η αίτηση για μονάδα συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας, ισχύος 40 MW με δευτερογενή καύσιμα από μονάδες επεξεργασίας αστικών απορριμμάτων.
Οι πρώτες απόπειρες να «προετοιμάσουν» το έδαφος, ξεκίνησαν το 2008, με τον Δήμο Θήβας να διοργανώνει - χωρίς προφανή λόγο - δύο ενημερωτικές εκδηλώσεις για την καύση των απορριμμάτων καθώς και μια επίσκεψη στο Παρίσι σε «παρόμοια» μονάδα. Παράλληλα, εμφανίστηκε μια σχετική αίτηση στα αρχεία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας στο διαδίκτυο, που σύντομα όμως χάθηκε από τη δημόσια θέα. Τότε υπήρξαν και οι πρώτες αντιδράσεις από τη μεριά περιβαλλοντικών κινήσεων πολιτών (Συμπαράταξη Βοιωτών για το Περιβάλλον), που επεσήμαιναν την διαφαινόμενη πρόθεση ενός τέτοιου σχεδίου, χωρίς όμως να υπάρξει απάντηση.
Πέρασε ο καιρός και το σχέδιο ωρίμασε χωρίς κανείς «αρμόδιος» να ενημερώσει τους πολίτες. Αντίθετα πριν λίγες ημέρες, ο Δήμαρχος Θήβας κ. Ν. Σβίγγος κατήγγειλε σε πολύ υψηλούς τόνους σχετική ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ Βοιωτίας κάνοντας λόγο για « φανατικούς οπαδούς του Γκαίμπελς» και συκοφάντες.
Ωστόσο η πραγματικότητα αποδείχτηκε πως ήταν άλλη. Το σχέδιο έχει ήδη ξεκινήσει, η προκαταρτική μελέτη κατατέθηκε στο ΥΠΕΧΩΔΕ, βρίσκεται εδώ και αρκετό καιρό για γνωμοδότηση στην αρμόδια Υπηρεσία της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Βοιωτίας και η επένδυση φέρεται να έχει πάρει το πράσινο φως από την αρχαιολογία και την ΕΥΔΑΠ.
Παρόλαυτά σε σχετική ερώτηση, που υποβλήθηκε σε συνεδρίαση του Νομαρχιακού Συμβουλίου, μόλις την περασμένη Τετάρτη, ο Νομάρχης Βοιωτίας δήλωσε ότι «δεν έχει έρθει μελέτη στη Νομαρχία», ενώ ανέφερε ότι «όπως διάβασε σε εφημερίδα», η μονάδα θα κάψει «γεωργικά υπολείμματα». Στην πραγματικότητα, τόσο ο ίδιος, όσο και ο δήμαρχος Θήβας φαίνεται ότι γνώριζαν από καιρό περί τίνος πρόκειται. Εξάλλου η Ηλέκτωρ κοινοποίησε και στους δύο επιστολή σε απάντηση σχετικών καταγγελιών, στην οποία αναφέρει την πρόθεση για δημιουργία μονάδας όχι μόνο γεωργικών υπολειμμάτων αλλά και επεξεργασμένου δευτερογενούς καυσίμου προφανώς του γνωστού RDF.

Τι είναι όμως το RDF;
Το RDF αποτελείται από το πλαστικό, το χαρτί και άλλα καύσιμα υλικά που υπάρχουν στα σκουπίδια, παράγεται στο Εργοστάσιο Μηχανικής Ανακύκλωσης (ΕΜΑΚ) στα Άνω Λιόσια και μέχρι σήμερα ξαναθάβεται στον ΧΥΤΑ. Επί πολλά χρόνια το υλικό αυτό παραμένει αδιάθετο, ενώ η προσπάθεια που έγινε το προηγούμενο διάστημα, ένα μέρος από αυτά τα σκουπίδια να καταλήξουν ως καύσιμο στην ΑΓΕΤ στο Αλιβέρι, συναντά έντονη αντίδραση από τους φορείς και τους κατοίκους της Εύβοιας και του Αλιβερίου.
Η καύση του RDF δεν είναι αθώα και γιαυτό συναντά μεγάλες αντιδράσεις στις τοπικές κοινωνίες. Κατά την καύση παράγονται ισχυρά τοξικές ουσίες όπως διοξίνες, υδράργυρος, φουράνια αλλά και άλλες ουσίες όπως εξασθενές χρώμιο, υδροχλώριο, υδροφθόριο, καθώς και τοξική τέφρα που απαιτεί ειδικούς χώρους διάθεσης. Η αδυναμία παρακολούθησης και περιορισμού των πιο τοξικών ρύπων που εκπέμπονται κατά την καύση είναι το πιο σοβαρό πρόβλημα ακόμη και σε προηγμένες τεχνολογίες. Η καύση αποβλήτων θεωρείται η μεγαλύτερη πηγή διοξινών σε παγκόσμιο επίπεδο.

Επιπλέον σε σύγκριση με τις φιλικές προς το περιβάλλον μεθόδους διαχείρισης απορριμμάτων (καθαρή παραγωγή, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση – κομποστοποίηση με διαλογή στην πηγή), η καύση δημιουργεί τις λιγότερες θέσεις εργασίας και είναι η πιο ακριβή και καταστροφική για το κλίμα επιλογή. Το συγκεκριμένο κόστος κατασκευής και λειτουργίας των εγκαταστάσεων καύσης, σύμφωνα με τη διεθνή εμπειρία είναι υπερδιπλάσιο της ανακύκλωσης και θα κληθούν να το πληρώσουν οι Δήμοι και οι δημότες τους, όπως γίνεται σε άλλες χώρες της Ε.Ε..

Ακόμη η καύση ακυρώνει τις προοπτικές, τις δυνατότητες και τις υποχρεώσεις της ανακύκλωσης για 30 χρόνια τουλάχιστον, αφού το εργοστάσιο θα πρέπει να τροφοδοτείται από συγκεκριμένη ποσότητα σκουπιδιών.
Τα οικονομικά συμφέροντα είναι τεράστια. Η κατασκευή των μονάδων θα επιδοτηθεί από την Ε.Ε. αφού σύμφωνα με την τελευταία οδηγία που εκδόθηκε το Δεκέμβρη του 2008, η καύση εξομοιώθηκε με την ανακύκλωση. Είναι πολύ πιθανό η πρώτη ύλη –το RDF- να δίνεται με επιδότηση ανά τόνο, ενώ η παραγόμενη ενέργεια θα πωλείται από τον παραγωγό. Με βάση δημοσιεύματα στον αθηναϊκό τύπο, η «πίτα» των σκουπιδιών ανέρχεται σε 400 – 500 εκατ. ευρώ ετησίως.
Ένα τελευταίο ανησυχητικό σημείο αφορά την δυναμικότητα της μονάδας που σύμφωνα με τα όσα δημοσιεύτηκαν, ανέρχεται σε 200.000 τόνους RDF ετησίως: Πρόκειται για δυναμικότητα που υπερκαλύπτει σχεδόν κατά 100% την ετήσια παραγόμενη ποσότητα από τη μονάδα στα Άνω Λιόσια. Το γεγονός αυτό δημιουργεί εύλογες αμφιβολίες αν η μονάδα θα υποδέχεται μόνο αστικά ή για παράδειγμα και βιομηχανικά στερεά απόβλητα από τις εκατοντάδες βιομηχανίες της περιοχής. Ας σημειωθεί ότι στη χώρα μας δεν υπάρχει πλήρης απογραφή των πηγών διοξινών και πολιτική αντιμετώπισής τους, όπως δεν υπάρχει αξιόπιστη ποιοτική και ποσοτική αποτύπωση των επικίνδυνων βιομηχανικών αποβλήτων. Σε μια περιοχή λοιπόν, που:

-η βιομηχανική ρύπανση έχει δημιουργήσει εκρηκτικές συνθήκες και έχει μολύνει τα υπόγεια νερά με καρκινογόνο εξασθενές χρώμιο και όχι μόνο,
- ο έλεγχος της βιομηχανικής ρύπανσης από την Πολιτεία είναι περίπου ανύπαρκτος και υποκινείται μόνο από τις αντιδράσεις των πολιτών,
- δύο ολόκληρα χρόνια μετά τις συνεχείς κινητοποιήσεις, οι αρμόδιες αρχές (Νομαρχία Βοιωτίας και ΥΠΕΧΩΔΕ) δεν έχουν ακόμη καταφέρει να σταματήσουν την ρύπανση του Ασωπού,

δρομολογούνται τέτοιες διεργασίες για την κατασκευή εργοστασίου καύσης RDF και μάλιστα κρυφά, χωρίς ενημέρωση και διάλογο με την τοπική κοινωνία.
Το θέμα είναι πολύ σοβαρό: κινδυνεύουμε να ανοίξει άλλη μια περιβαλλοντική πληγή στη Βοιωτία που ήδη συγκεντρώνει τις «βρώμικες δραστηριότητες» της μητρόπολης με ανυπολόγιστες οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές συνέπειες.
Είναι η ώρα οι φορείς και οι πολίτες της Θήβας και της Βοιωτίας να λάβουν γνώση και θέση. Το ίδιο και οι αιρετοί εκπρόσωποι στο Κοινοβούλιο, στην Νομαρχιακή και την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Η καθυστέρηση, λειτουργεί ως συγκατάθεση και εξυπηρετεί την απρόσκοπτη εξέλιξη του σχεδίου για την εγκατάσταση της μονάδας καύσης RDF.
Δέσποινα Σπανούδη, χημικός μηχανικός