Νίκη των αγώνων των πολιτών, η αναστολή του λιθάνθρακα στην Ελλάδα

Όταν ένας αγώνας δικαιώνεται, ξεκινάμε δυνατότεροι τον επόμενο...
(μαθήματα από τον αγώνα κατά του λιθάνθρακα)

Όταν πριν από δύο, περίπου, χρόνια ξεκινούσε, στις περιοχές μας, η επέλαση της ΔΕΗ, εγχώριων και ξένων οικονομικών κολοσσών, για την εγκατάσταση μονάδων λιθάνθρακα, η ακύρωση, έστω και μιας, μονάδας φάνταζε σαν ένα τιτάνιο έργο. Από τότε, μέχρι σήμερα, κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι …..

Ένα αυθόρμητο κίνημα πολιτών αναπτύχθηκε, συσπειρώνοντας τη μεγάλη πλειοψηφία των τοπικών κοινωνιών. Μια σειρά πρωτόγνωρων, δυναμικών κινητοποιήσεων έφερε στην επιφάνεια το μέγεθος της επερχόμενης λαίλαπας του “κάρβουνου”. Από τη Βοιωτία (1/7/2007) στον Αστακό (14/7/2007), από τον Αλμυρό (28/1/2008) στη γέφυρα του Ρίου (24/2/2008), από την Καβάλα (27/2/2008) στο Μαντούδι (21/3/2008), από τη Λιβαδειά (16/5/2008) στη Λάρυμνα (5/6/2008), από την Αντίκυρα (13/7/2008) στην “πορεία ενέργειας” στη ΔΕΘ (6/9/2008), από το Αλιβέρι (19/10/2008) στον Αστακό (15/1/2009), και πάλι, στο Αλιβέρι (1/2/2009), οι πολίτες έκαναν αισθητή την παρουσία τους, δίνοντας μαθήματα κοινωνικής αντίστασης.

Έχοντας αποφύγει, από την πρώτη στιγμή, την πεπονόφλουδα του τοπικισμού και της αυτοαπομόνωσης (“αρκεί να φύγουν οι μονάδες από την περιοχή μας”) δώσαμε το πραγματικό στίγμα της επιλογής του λιθάνθρακα, σαν μιας κοινωνικά και περιβαλλοντικά επικίνδυνης λύσης, που θα στρεβλώσει, ακόμη περισσότερο, τον ενεργειακό σχεδιασμό ολόκληρης της χώρας, για πολλές δεκαετίες. Δημιουργήσαμε το δίκτυο “Πολίτες κατά του λιθάνθρακα”, ήρθαμε σε επαφή και κοινές δράσεις με τις λιγνιτικές περιοχές, με επιτροπές αγώνα για άλλες ενεργειακές δραστηριότητες, από όλη την Ελλάδα, ευαισθητοποιήσαμε πρωτοβουλίες πολιτών στα μεγάλα αστικά κέντρα. Συντονιστήκαμε με άλλες παράλληλες δράσεις και προκαλέσαμε παρεμβάσεις περιβαλλοντικών οργανώσεων και πολιτικών φορέων. Μιλήσαμε για το μακροχρόνιο ενεργειακό σχεδιασμό και καταθέσαμε το δικό μας προβληματισμό για την ενέργεια, για την ανάπτυξη που επιθυμούμε, για το μέλλον των ανθρώπων και των τοπικών μας κοινωνιών.

Αυτό το μεγάλο μέτωπο, κατάφερε, σε πρώτη φάση, να ματαιώσει τις μονάδες των ΔΕΗ – RWE, σε Καβάλα ή Αλμυρό. Να παρεμποδίσει την αδειοδότηση των μονάδων στην Αντίκυρα, το Μαντούδι, το Αλιβέρι, τον Αστακό και τη Λάρυμνα. Για να φτάσουμε, σήμερα, να ακούμε, από επίσημα κυβερνητικά χείλη, τη διαβεβαίωση ότι ο λιθάνθρακας αποτελεί παρελθόν, για τα επόμενα, τουλάχιστον, χρόνια. Πρόκειται για μια περιφανή νίκη των πολιτών, που δεν ακυρώνει, απλά, μια πλευρά της ενεργειακής πολιτικής, αλλά σηματοδοτεί, κυρίως, το δικαίωμα των πολιτών να έχουν αποφασιστικό λόγο σε όσα τους αφορούν και τη ικανότητα να το επιβάλλουν.

Αυτή τη στιγμή της ικανοποίησης, δεν ξεχνάμε ότι το θέμα του ενεργειακού σχεδιασμού ξανανοίγει από την αρχή. Είναι ευκαιρία να γίνει τώρα ο ουσιαστικός δημόσιος διάλογος, που δεν έγινε ποτέ μέχρι τώρα. Έτσι ώστε:

· να υπάρξει σαφής και αιτιολογημένη αποτύπωση των πραγματικών (σημερινών και μελλοντικών) αναγκών σε ηλεκτρική ενέργεια, με διάθεση αμφισβήτησης καθιερωμένων στρεβλών “αναπτυξιακών” προτύπων
· να εφαρμοστούν δεσμευτικές πολιτικές εξοικονόμησης ενέργειας, γεγονός που μπορεί να διαφοροποιήσει ριζικά τη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας
· να αντιμετωπιστεί η υπάρχουσα σκληρή πραγματικότητα των λιγνιτικών περιοχών και να εφαρμοστεί σχέδιο σταδιακής απεξάρτησης από το λιγνίτη
· να υπάρξει κατηγορηματική απόρριψη της χρήσης της πυρηνικής ενέργειας, σαν εναλλακτικής λύσης και, μάλιστα, “πράσινης”
· να αποτραπεί η ανεξέλεγκτη χρήση του φυσικού αερίου (το νέο εφεύρημα), καθώς και η δημιουργία ενός νέου τεράστιου ενεργειακού κέντρου, σαν αυτό που έχει αρχίσει να υλοποιείται στην περιοχή της ανατολικής Στερεάς και, ιδιαίτερα, της Βοιωτίας
· να ανοίξει μια ολοκληρωμένη συζήτηση, μέσα στην κοινωνία, για την αξιοποίηση των ΑΠΕ, έτσι ώστε οι οποιεσδήποτε αποφάσεις να παίρνονται με την προϋπόθεση ενός ολοκληρωμένου χωροταξικού σχεδιασμού, να έχουν τη συναίνεση των τοπικών κοινωνιών, να μην παραβιάζουν τις αρχές της αειφορίας και της βιώσιμης ανάπτυξης και να είναι προσαρμόσιμες, στο μέγιστο βαθμό, στο φυσικό τοπίο

Σε όσους θα περίμεναν να γυρίσουμε, τώρα, στους καναπέδες μας έχουμε να πούμε τούτο: σήμερα δεν είμαστε όπως χθες. Τίποτα δεν είναι όπως χθες. Μέσα από το σκληρό αγώνα που δώσαμε, ωριμάσαμε σαν πολίτες και σαν συλλογικότητες. Ενηλικιωθήκαμε. Νοιώθουμε την ανάγκη και έχουμε την ικανότητα να συνεχίσουμε να μιλάμε δημόσια και δυνατά. Να συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε για να κατοχυρώσουμε αυτά που έχουμε, ήδη, πετύχει και για να κερδίσουμε και άλλα. Για τα προβλήματα, ενεργειακά και μη, που συνεχίζουν να ταλανίζουν τις περιοχές μας και ολόκληρη την ελληνική κοινωνία. Στο πλευρό, ιδιαίτερα, εκείνων που μας “άνοιξαν τα μάτια” και που συνεχίζουν να βιώνουν τη σκληρή εμπειρία του λιγνίτη.
Ο αγώνας συνεχίζεται !

12/2/2008
Συμπαράταξη Βοιωτών για το Περιβάλλον
Πανελλαδικό Δίκτυο “Πολίτες κατά του λιθάνθρακα”

Η απομαγνητοφωνημένη συνέντευξη του ΥΠΑΝ